Thursday 26 July 2012

दोन प्रकारचे लोकं!

   

प्रिय वाचकहो, तुमच्या आमच्या जगण्यावर 'दोन' या आकडय़ाचा फार प्रभाव आहे किं वा या विश्वाची विभागणीच दोन भागात झाली आहे. बघा, पृथ्वी अन् आकाश. पृथ्वीवरची माणसं बरं-वाईट झालं की आकाशात जातात. तिथेही कुठे जातात? स्वर्गात किंवा नरकात का? तर वर म्हणजे आकाशात दोनच प्रवृत्ती राहतात देव अन् दानव. तिथे ग्रहही दोन चंद्र अन् सूर्य. त्यामुळे पृथ्वीवर कधी दिवस तर कधी रात्र. तिथे गेल्यावर जो हिशोब होतो तो होतो पाप-पुण्याचा. कारण देवाने दोनच प्रकारची माणसं निर्माण केलीत चांगली किंवा वाईट! म्हणजे काही भारतासारखी, काही पाकसारखी. माणसातले आणखी दोन प्रकार, एक म्हणजे माणूस अन् दुसरं बाई माणूस. माणसाला जगण्यासाठी दोन पर्याय असतात विवाहित किंवा अविवाहित. विवाहावरून आठवलं भारतात सासू-सुनाही दोन प्रकारच्या असतात वास्तवातल्या अन् दुसर्‍या मालिकांमधल्या. विवाहातही दोन गमती, एकतर तुम्ही विवाहित राहू शकता किंवा आनंदात. कारण भावना दोनच प्रकारच्या असू शकतात आनंदाच्या किंवा दु:खाच्या. आनंदाच्या आपल्या कल्पनाही दोनच श्रीमंत आणि गरीब! गरीब हा आनंदी राहू शकतो पण श्रीमंत असला म्हणजे तो आनंदातच आहे असं बरेच लोक समजतात. तसं समज असणार्‍यांना बुद्धिवादी म्हटलं जातं आणि इतरांना इतर म्हणजे पुन्हा दोन प्रकार! त्यात बुद्धिवाद्यांमध्ये दोन भाग आध्यात्मिक विचारसरणी अन् वैज्ञानिक विचारसरणी. (मा. भटकरांसारखे काही प्रज्ञावंत या दोन्ही विचारसरणी एकाच बंडीला जुंपायच्या प्रयत्नात आहेत) ही दोन प्रकाराची कल्पना अमेरिकेने 8-10 वर्षांपूर्वी अधोरेखित केली की एक तर तुम्ही अमेरिकेच्या बाजूने किंवा दहशतवादाच्या बाजूने. कारण कायद्याशी संबंधित दोनच लोक असतात एक गुंड अन् दुसरे पोलीस. कायद्याची लढाई कोर्टात गेली की तुम्ही एक तर जिंकता किंवा हरता. आता ही गोष्ट एकतर खरी असू शकते किंवा खोटी असू शकते. खरं खोटं राम किंवा कृष्ण जाणे. राजकारण्यांनी रामही दोन केलेत तुमचा आमचा राम वेगळा अन् भाजपाचा राम वेगळा. सत्तेत असताना विसरला जातो अन् विरोधात असताना आठवतो तो. तसं योग्य वेळी विसरणं अन् योग्य वेळी आठवणं हे राजकारण्यांबरोबरच सिनेमावाल्यांना चांगलं जमतं. जे मनमोहन देसाईच्या सिनेमात असायचं. त्यांचा सिनेमा व्यावसायिक प्रकारात मोडायचा. कारण तो यशस्वी व्हायचा. कारण तसे सिनेमे दोन प्रकारचे असतात एक व्यावसायिक अन् दुसरा समांतर! (यशस्वी असतात ते व्यावसायिक अन् ज्यांना पुरस्कार मिळतात ते समांतर) व्यावसायिकमध्ये पुन्हा दोन. एक कथा असलेले अन् दुसरे कथा नसलेले! कथा नसलेल्या सिनेमात कथेच्या गरजेसाठी अंगप्रदर्शन करणार्‍या नटय़ा असतात. त्याही दोन प्रकारच्या कपडे घालणार्‍या, कपडे न घालणार्‍या. किती कपडे घालायचे निर्माता ठरवतो अन् ते कुठे कितीदा काढायचे दिग्दर्शक ठरवतो. तसं चांगल्या सिनेमासाठी आणखी दोघं लागतात गीतकार, संगीतकार. खूप लोकं सिनेमात पैसा गुंतवतात तो काळय़ाचा पांढरा करायला. कारण पैसा पण दोन प्रकारचा काळा अन् पांढरा. हे रंगही खूप ठिकाणी जोडीने येतात. रागात ते लाल पिले असतात अन् खूप मार खाल्ल्यावर काळे-निळे होतात तर मंगल प्रसंगी हळद-कुंकू बनून येतात. अशा मंगल प्रसंगाकरिता आपला चॉईस असतो डॉक्टर किंवा इंजिनिअर. कारण यांच्याकडेच गाडी-बंगला, नोकर-चाकर असतात. इतरांचे खायचे-प्यायचे वांधे असतात. (असा एक सर्वसाधारण समज आहे) पण आजकाल असं काही राहय़लं नाही म्हणा. कारण लोकांच्याही आवडी-निवडी बदलल्यात, असे लेख कोणाला आवडतात तर कोणी सोडून देतात..

(लेखक नामवंत व्यंगचित्रकार व कॅलिग्राफर आहेत. 'गंमत जंमत' हा त्यांचा लोकप्रिय एकपात्री कार्यक्रम आहे.)

भ्रमणध्वनी - 9823087650

No comments:

Post a Comment